Lời mở đầu
Quyền sở hữu là quyền cơ bản của mỗi công dân, là sự thừa nhận mà Nhà nước cho phép một chủ thể được thực hiện trong quá trình chiếm hữu, sử dụng và định đoạt tài sản của mình. Chủ sở hữu tài sản cho thể trao quyền chiếm hữu, sử dụng cho người khác thông qua ủy quyền, gửi giữ, vay mượn,… Tuy nhiên, trên thực tế vẫn tồn tại hiện tượng chiếm hữu, sử dụng và được lợi từ tài sản không có căn cứ pháp luật. Vậy khi chiếm hữu, sử dụng và được lợi từ tản sản không có căn cứ pháp luật sẽ phải có nghĩa vụ gì? Nếu phát sinh tranh chấp từ việc chiếm hữu, sử dụng và được lợi từ tản sản không có căn cứ pháp luật thì giải quyết như thế nào?
Tại bài viết này, Luật sư ThinkSmart sẽ tư vấn cho Quý khách về vấn đề nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi từ tản sản không có căn cứ pháp luật.
Giải thích thuật ngữ
Chiếm hữu, sử dụng tài sản không có căn cứ pháp luật
Chiếm hữu, sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật là việc một người trên thực tế đang chiếm hữu, sử dụng tài sản người khác mà không có tư cách pháp lý để nắm giữ, quản lý, khai thác tài sản.
Được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật
Được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật là những lợi ích phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật.
Tổng quan về nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi về tài sản không có căn cứ
Nghĩa vụ hoàn trả
Người chiếm hữu, người sử dụng tài sản của người khác mà không có căn cứ pháp luật thì phải hoàn trả cho chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản đó; nếu không tìm được chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản thì phải giao cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp “Người chiếm hữu, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai trong thời hạn 10 năm đối với động sản, 30 năm đối với bất động sản thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó, kể từ thời điểm bắt đầu chiếm hữu”
Người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật làm cho người khác bị thiệt hại thì phải hoàn trả khoản lợi đó cho người bị thiệt hại, trừ trường hợp “Người chiếm hữu, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai trong thời hạn 10 năm đối với động sản, 30 năm đối với bất động sản thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó, kể từ thời điểm bắt đầu chiếm hữu”
Căn cứ phát sinh nghĩa vụ hoàn trả
Việc chiếm hữu, sử dụng không có căn cứ pháp luật: Người chiếm hữu, người sử dụng tài sản của người khác mà không có căn cứ pháp luật thì phải hoàn trả cho chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản đó. Việc chiếm hữu không có căn cứ pháp luật còn là cơ sở để xác định tình trạng được lợi không có căn cứ pháp luật. Với tình trạng được lợi không có căn cứ pháp luật, thì người bị thiệt hại mới có quyền đòi lại tài sản của mình.
Lỗi của người bị thiệt hại: Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác. Như vậy khi người bị thiệt hại có lỗi thì người hưởng lợi không có nghĩa vụ hoàn trả phần tài sản, lợi ích thu được tương ứng với phần lỗi đó.
Có sự gia tăng giá trị tài sản hoặc sự thụ hưởng lợi ích: Việc xác định điều này nhằm chứng minh người chiếm hữu, sử dụng tài sản không có căn cứ pháp luật đã hưởng lợi từ việc gia tăng giá trị tài sản.
Có sự thiệt hại về tài sản mà chủ thể có quyền đối với tài sản phải gánh chịu: Người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật làm cho người khác bị thiệt hại thì phải hoàn trả khoản lợi đó cho người bị thiệt hại, trừ trường hợp người chiếm hữu, người được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình, liên tục, công khai trong thời hạn 10 năm đối với động sản, 30 năm đối với bất động sản thì trở thành chủ sở hữu tài sản đó, kể từ thời điểm bắt đầu chiếm hữu.
Tài sản hoàn trả
Người chiếm hữu, người sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã thu được.
Nếu tài sản hoàn trả là vật đặc định thì phải hoàn trả đúng vật đó; nếu vật đặc định đó bị mất hoặc hư hỏng thì phải đền bù bằng tiền, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận đền bù bằng phương thức khác.
Nếu tài sản hoàn trả là vật cùng loại, nhưng bị mất hoặc hư hỏng thì phải trả vật cùng loại hoặc đền bù bằng tiền, trừ trường hợp hai bên có thỏa thuận đền bù bằng phương thức khác.
Người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật phải hoàn trả khoản lợi về tài sản đó cho người bị thiệt hại bằng hiện vật hoặc bằng tiền.
Yêu cầu người thứ 3 hoàn trả
Trường hợp người chiếm hữu, người sử dụng tài sản mà không có căn cứ pháp luật đã giao tài sản cho người thứ ba thì khi bị chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản yêu cầu hoàn trả, người thứ ba có nghĩa vụ hoàn trả tài sản đó, trừ trường hợp bộ luật dân sự có quy định khác; nếu tài sản đó đã được trả bằng tiền hoặc có đền bù thì người thứ ba có quyền yêu cầu người đã giao tài sản cho mình bồi thường thiệt hại.
Nghĩa vụ thanh toán
Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản, người bị thiệt hại được hoàn trả tài sản thì phải thanh toán chi phí cần thiết mà người chiếm hữu, người sử dụng tài sản, người được lợi về tài sản mà không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình đã bỏ ra để bảo quản, làm tăng giá trị của tài sản.
Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật
Các phương thức giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật
- Thương lượng, hòa giải
- Giải quyết thông qua Tòa án
Hồ sơ giải quyết tranh chấp về nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật
- Đơn khởi kiện (theo mẫu của Tòa án)
- Giấy chứng minh, căn cước công dân, hộ khẩu (bản sao công chứng) nếu là cá nhân
- Tài liệu về tư cách pháp lý của người khởi kiện, của các đương sự và người có liên quan khác như: giấy phép, quyết định thành lập doanh nghiệp, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; điều lệ hoạt động, quyết định bổ nhiệm hoặc cử người đại diện doanh nghiệp nếu là pháp nhân
- Các tài liệu chứng cứ chứng minh quyền sở hữu, sử dụng đối với tài sản
- Các tài liệu chứng cứ chứng minh việc chiếm hữu, sử dụng và được lợi từ tài sản không có căn cứ pháp luật
- Các tài liệu chứng cứ chứng minh lỗi, sự vi phạm của bên vi phạm
- Các tài liệu chứng cứ chứng minh thiệt hại phải gánh chịu
- Các tài liệu chứng cứ khác liên quan đến yêu cầu khởi kiện
Trình tự, thủ tục giải quyết thông qua Tòa án
- Xác định và lựa chọn tòa án có thẩm quyền giải quyết dựa trên các cơ sở: nơi cư trú của bị đơn, nơi có đối tượng bị chiếm hữu,…
- Nộp hồ sơ khởi kiện gồm: đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo Tòa án nhân dân có thẩm quyền và thông báo về việc khởi kiện cho bị đơn
- Tòa án kiểm tra đơn khởi kiện và trong trường hợp không cần sửa chữa bổ sung thì ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí sau khi nhận đơn khởi kiện cùng hồ sơ hợp lệ
- Người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí tại chi cục thi hành án tương ứng và nộp lại biên lai tạm ứng án phí cho Tòa án
- Thẩm phán ra quyết định thụ lý đơn khởi kiện và thông báo về việc bị kiện cho bị đơn
- Bị đơn nộp đơn trình bày ý kiến về yêu cầu khởi kiện và đơn phản tố (nếu có)
- Tiến hành thủ tục hòa giải tại tòa án
- Chuẩn bị xét xử
- Xét xử sơ thẩm
- Kháng cáo (nếu có)
- Xét xử phúc thẩm (nếu có)
Dịch vụ luật sư tư vấn, đại diện giải quyết các tranh chấp về nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật
Nội dung công việc
Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc, đội ngũ Luật sư ThinkSmart luôn sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ Quý khách. Khi kết nối với ThinkSmart, Quý khách sẽ được cung cấp dịch vụ Luật sư tư vấn về hứa thưởng, thi có giải, với các nội dung cụ thể sau đây:
- Nhận tư vấn định hướng miễn phí: ThinkSmart giúp Quý khách xác định các vấn đề pháp lý liên quan đến vụ việc và tư vấn sơ bộ mang tính định hướng giải quyết vụ việc. Ví dụ: các quy định về trách nhiệm, nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi từ tài sản không có căn cứ pháp luật, các tranh chấp liên quan đến tài sản, bồi thường thiệt hại,…
- Nhận tư vấn chuyên sâu: Luật sư ThinkSmart phân tích pháp lý, đưa ra các phương án giải quyết vấn đề, đồng thời phân tích chặt chẽ ưu điểm – nhược điểm của từng phương án đó. Điều này giúp Quý khách có cái nhìn tổng thể và khách quan nhất về kết quả dự kiến đạt được.
- Tư vấn và đề xuất các phương án để Quý khách chủ động quyết định lựa chọn phương án giải quyết.
- Đại diện cho Quý khách tham gia thương, lượng, đàm phán với đối tác về bên thứ ba có liên quan.
- Đại diện cho Quý khách làm việc với các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền trong quá trình giải quyết vụ việc
- ThinkSmart xây dựng hồ sơ, soạn thảo đơn, văn bản và gửi đến các cá nhân, tổ chức, cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
- ThinkSmart tham gia bảo vệ quyền lợi cho Quý khách trong quá trình tố tụng với tư cách luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hoặc đại diện theo ủy quyền của Quý khách trong vụ việc.
Các gói dịch vụ
Dựa trên nhu cầu của bản thân, Quý khách có thể lựa chọn 1 trong 3 gói dịch vụ như sau:
Gói 1: Luật sư tư vấn: Tư vấn các quy định chung về trách nhiệm, nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng hoặc được lợi từ tài sản không có căn cứ pháp luật, định hướng giải quyết các tranh chấp liên quan,..
Gói 2: Luật sư tư vấn và xây dựng, soạn thảo hồ sơ: Quý khách sẽ nhận được các dịch vụ tư vấn như Gói 1 kèm theo sự tham gia hướng dẫn khách hàng chuẩn bị các giấy tờ cần thiết để thực hiện hoàn trả lại tài sản, đòi bồi thường thiệt hại do chiếm hữu, dụng dụng hoặc được lợi từ tài sản không có căn cứ pháp luật; giải đáp mọi thắc mắc về thiệt hại trong quá trình thực hiện.
Gói 3: Luật sư tư vấn và đại diện Quý khách thực hiện toàn bộ công việc. Với những công việc bắt buộc phải có sự hiện diện của Quý khách theo luật định, ThinkSmart sẽ cử nhân sự đồng hành cùng Quý khách.
Cách thức kết nối
Để nhận tư vấn vềgiải quyết các tranh chấp về nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật, Quý khách có thể dễ dàng kết nối với ThinkSmart thông qua 1 trong 3 cách thức sau đây:
YÊU CẦU LUẬT SƯ TƯ VẤN
Nguyên tắc hoạt động
Trong suốt quá trình cung cấp dịch vụ pháp lý cho Quý khách nói riêng và quá trình hoạt động nghề nghiệp nói chung, ThinkSmart cam kết tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc sau đây:
i. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật.
ii. Tuân theo Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam.
iii. Độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan.
iv. Bảo mật thông tin Khách hàng.
v. Sử dụng các biện pháp hợp pháp để bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng.
vi. Chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động nghề nghiệp luật sư.
Lời kết
Trên đây là nội dung tư vấn của Công ty luật ThinkSmart về giải quyết các tranh chấp về nghĩa vụ hoàn trả do chiếm hữu, sử dụng và được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật. Trân trọng cảm ơn Quý khách đã quan tâm và tin dùng dịch vụ pháp lý của ThinkSmart. Mong rằng ý kiến chia sẻ của Luật sư ThinkSmart sẽ giúp ích cho Quý khách trong việc đưa ra quyết định giải quyết vấn đề nêu trên. Trân trọng./.