Luật sư tư vấn về Trình tự thực hiện và giải quyết tranh chấp về các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự

Lời mở đầu

Mặc dù việc xác lập, thực hiện các quyền và nghĩa vụ trong các giao dịch dân sự dựa trên cơ sở tự nguyện của các bên tham gia. Tuy nhiên trên thực tế, không phải bất cứ ai khi tham gia vào giao dịch dân sự đều có thiện chí trong việc thực hiện nghiêm chỉnh các nghĩa vụ của mình. Chính vì thế, pháp luật cho phép các bên tham gia có thể thỏa thuận đặt ra các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự. Thông qua các biện pháp đảm bảo này, nếu đến thời hạn mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ của mình, người có quyền có thể chủ động tác động trực tiếp đến tài sản của phía bên kia nhằm thỏa mãn quyền lợi của họ. Vậy, trình tự thực hiện các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự đó là gì? Và khi có tranh chấp phát sinh, trình tự giải quyết tranh chấp về các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ đó ra sao?

Tại bài viết này, Luật sư ThinkSmart sẽ tư vấn cho Quý khách về trình tự thực hiện và giải quyết tranh chấp về các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự.

Giải thích thuật ngữ

Nghĩa vụ dân sự là gì?

Những công việc phải làm hoặc không được phép làm theo quy định của pháp luật là nghĩa vụ pháp luật nói chung. Trong đó, các công việc phải làm hoặc không được phép làm theo quy định của pháp luật dân sự là nghĩa vụ dân sự.

Nghĩa vụ là việc mà theo đó, một hoặc nhiều chủ thể (sau đây gọi chung là bên có nghĩa vụ) phải chuyển giao vật, chuyển giao quyền, trả tiền hoặc giấy tờ có giá, thực hiện công việc hoặc không được thực hiện công việc nhất định vì lợi ích của một hoặc nhiều chủ thể khác (sau đây gọi chung là bên có quyền) (Điều 274 BLDS 2015).

Biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự là gì?

Các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự là các biện pháp có thể được sử dụng để đảm bảo cho một nghĩa vụ hiện tại hoặc một nghĩa vụ hình thành trong tương lai (Khoản 2 Điều 293 BLDS 2015). Có 9 biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự bao gồm: cầm cố tài sản, thế chấp tài sản, đặt cọc, ký cược, ký quỹ, bảo lưu quyền sở hữu, bảo lãnh, tín chấp và cầm giữ tài sản (Điều 292 BLDS 2015).

Nghĩa vụ ở hiện tại là nghĩa vụ đã được hình thành cụ thể tại thời điểm giao kết giao dịch đảm bảo. Nghĩa vụ hình thành trong tương lai là nghĩa vụ chưa được hình thành tại thời điểm xác lập giao dịch đảm bảo.

Tranh chấp về các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự là gì?

Hiện nay, pháp luật chưa có một khái niệm rõ ràng về tranh chấp các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự. Tuy nhiên, có thể hiểu loại tranh chấp này là những mâu thuẫn, xung đột giữa các cá nhân, tổ chức về những biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự.

Trình tự thực hiện và giải quyết tranh chấp về các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự

Trình tự thực hiện các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự

Trước khi có các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự thì các bên phải có một giao dịch dân sự gốc cần được bảo đảm.

Thông thường, trình tự thực hiện biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự bao gồm 3 bước cơ bản:

Bước 1: Giao kết hợp đồng bảo đảm

Khi giao kết hợp đồng bảo đảm, các bên cần xác định rõ tài sản đảm bảo.

Tài sản bảo đảm phải thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm.
Tài sản bảo đảm có thể được mô tả chung chung, nhưng phải xác định được.

Thực tế cho thấy, trong nhiều trường hợp, khi giao kết giao dịch bảo đảm, các bên mô tả tài sản quá chung chung, không rõ ràng, dẫn đến việc không xác định được tài sản bảo đảm, gây nên những tranh chấp phát sinh cũng như khó khăn cho quá trình xử lý. Do vậy, để có cơ sở xác định được tài sản bảo đảm, tránh những tranh chấp phát sinh trong việc xác định tài sản bảo đảm, ngoài việc cho phép mô tả chung về tài sản bảo đảm, Bộ luật quy định điều kiện tài sản bảo đảm phải xác định được.

Tài sản bảo đảm có thể là tài sản hiện có hoặc tài sản hình thành trong tương lai.
Giá trị của tài sản bảo đảm có thể lớn hơn, bằng hoặc nhỏ hơn giá trị nghĩa vụ được bảo đảm (Điều 295 BLDS 2015).

Hợp đồng đảm bảo có hiệu lực kể từ thời điểm giao kết. Ví dụ trong hợp đồng cầm cố tài sản và hợp đồng thế chấp tài sản, hợp đồng có hiệu lực từ thời điểm giao kết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác (Điều 310 và Điều 319 BLDS 2015).

Bước 2: Chuyển giao (thường là chuyển giao quyền chiếm hữu)

Chuyển giao là việc bên có nghĩa vụ bảo đảm chuyển giao quyền hoặc tài sản cho bên nhận bảo đảm. Ví dụ sau khi các bên giao kết xong hợp đồng cầm cố tài sản, một bên (gọi là bên cầm cố) cần giao tài sản thuộc quyền sở hữu của mình cho bên kia (gọi là bên nhận cầm cố) để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự (Điều 309 BLDS 2015).

Bước 3: Đăng ký biện pháp bảo đảm

Hệ quả của việc đăng ký biện pháp bảo đảm:

Bên nhận bảo đảm có quyền truy đòi tài sản bảo đảm và quyền ưu tiên thanh toán trong trường hợp biện pháp bảo đảm đã phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba (Khoản 2 Điều 297 BLDS 2015).

Đối tượng của hoạt động đăng ký:

Là “biện pháp bảo đảm” chứ không phải là hình thức ghi nhận và thể hiện thỏa thuận của các bên trong giao dịch đảm bảo.

Giá trị pháp lý của đăng ký biện pháp bảo đảm:

Việc đăng ký biện pháp bảo đảm được nhìn nhận dưới góc độ là phương thức để biện pháp bảo đảm phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba. Đăng ký là điều kiện để giao dịch có hiệu lực chỉ trong trường hợp luật có quy định (Điều 297, 298, 310, 319, 347 BLDS 2015). Từ đó, việc đăng ký biện pháp bảo đảm được hiểu là không bắt buộc với các bên và có thể do một bên trong quan hệ thực hiện. Trường hợp luật quy định hợp đồng bảo đảm phải đăng ký nhưng không đăng ký thì sẽ không phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba, không phát sinh quyền ưu tiên; tuy nhiên, hợp đồng không bị vô hiệu đối với các bên nếu đã tuân thủ các quy định về hình thức, chủ thể, đối tượng…

Trên đây là 3 bước cơ bản về trình tự thực hiện các biện pháp bảo đảm nghĩa vụ, tuy nhiên, tùy vào từng biện pháp cụ thể mà có thể tiêu giảm đi Bước 2 hoặc Bước 3.

Trình tự giải quyết tranh chấp về các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ

Các phương thức giải quyết tranh chấp về các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự

Thương lượng, hòa giải
Giải quyết thông qua Trọng tài đối với các tranh chấp phát sinh từ hoạt động thương mại và các bên đã có thỏa thuận về trọng tài có hiệu lực trước đó
Giải quyết thông qua Tòa án

Hồ sơ giải quyết tranh chấp

Đơn khởi kiện (trong trường hợp giải quyết tranh chấp trong tố tụng)
Giấy chứng minh, căn cước công dân, hộ khẩu của người khởi kiện (bản sao công chứng) nếu người khởi kiện là cá nhân
Giấy Đăng ký kinh doanh/Đăng ký hoạt động và Chứng minh nhân dân, căn cước công dân của người đại diện theo pháp luật nếu người khởi kiện pháp nhân, quyết định thành lập doanh nghiệp, quyết định bổ nhiệm hoặc cử người đại diện doanh nghiệp nếu là pháp nhân
Hợp đồng và các giấy tờ, biên bản liên quan đến các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ.
Các tài liệu chứng cứ chứng minh thiệt hại do hành vi không thực hiện các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ.
Các tài liệu, chứng cứ khác liên quan đến yêu cầu khởi kiện

Trình tự giải quyết tranh chấp thông qua thương lượng, hòa giải

Tiến hành tự thương lượng giữa các bên tranh chấp
Tiến hành giải quyết tranh chấp thông qua bên thứ ba

Trình tự, thủ tục giải quyết thông qua Trọng tài (Đối với tranh chấp liên quan đến các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng thương mại )

Nộp đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo tại trung tâm Trọng tài
Trung tâm trọng tài nhận đơn khởi kiện của nguyên đơn. Yêu cầu sửa chữa, bổ sung nếu hồ sơ chưa đầy đủ, và tiếp nhận nếu hồ sơ đã đầy đủ và đúng quy định của pháp luật.
Trung tâm trọng tài gửi cho Bị đơn bản sao đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo
Bị đơn nộp bản tự bảo vệ
Thành lập hội đồng trọng tài
Hội đồng trọng tài tiến hành hòa giải
Thông báo lịch của phiên họp giải quyết vụ việc cho Nguyên đơn, Bị đơn và những người liên quan
Hội đồng trọng tài tiến hành tổ chức phiên họp giải quyết tranh chấp
Hội đồng trọng tài ra phán quyết
Sửa chữa, giải thích và phán quyết bổ sung

Trình tự, thủ tục giải quyết thông qua Tòa án

Xác định và lựa chọn tòa án có thẩm quyền giải quyết dựa trên các cơ sở: nơi cư trú của bị đơn, nơi thiết lập biện pháp bảo đảm, nơi có đối tượng của biện pháp bảo đảm hướng đến…
Nộp hồ sơ khởi kiện gồm: đơn khởi kiện và các tài liệu kèm theo Tòa án nhân dân có thẩm quyền và thông báo về việc khởi kiện cho bị đơn
Tòa án kiểm tra đơn khởi kiện và trong trường hợp không cần sửa chữa bổ sung thì ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí sau khi nhận đơn khởi kiện cùng hồ sơ hợp lệ
Người khởi kiện nộp tiền tạm ứng án phí tại chi cục thi hành án tương ứng và nộp lại biên lai tạm ứng án phí cho Tòa án
Thẩm phán ra quyết định thụ lý đơn khởi kiện và thông báo về việc bị kiện cho bị đơn
Bị đơn nộp đơn trình bày ý kiến về yêu cầu khởi kiện và đơn phản tố (nếu có)
Tiến hành thủ tục hòa giải tại tòa án
Chuẩn bị xét xử
Xét xử sơ thẩm
Kháng cáo (nếu có)
Xét xử phúc thẩm (nếu có)

Dịch vụ luật sư tư vấn trình tự thực hiện và giải quyết tranh chấp về các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ

Nội dung công việc

Trong quá trình Quý khách tự thực hiện nếu có khó khăn, vướng mắc, đội ngũ Luật sư, nhân sự của ThinkSmart luôn sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ Quý khách. Khi kết nối với ThinkSmart, Quý khách sẽ được cung cấp dịch vụ Luật sư tư vấn về hợp đồng và giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng, với các nội dung cụ thể sau đây:

Nhận tư vấn định hướng miễn phí: ThinkSmart giúp Quý khách xác định các vấn đề pháp lý liên quan đến vụ việc và tư vấn sơ bộ mang tính định hướng giải quyết vụ việc.
Nhận tư vấn chuyên sâu: Luật sư ThinkSmart phân tích pháp lý, đưa ra các phương án giải quyết vấn đề, đồng thời phân tích các ưu điểm – nhược điểm của từng phương án đó. Điều này giúp Quý khách có cái nhìn tổng thể và khách quan nhất về kết quả dự kiến đạt được.
Tư vấn để giúp Quý khách chủ động quyết định phương án giải quyết.
Soạn thảo, rà soát tính pháp lý của hợp đồng.
Đại diện cho Quý khách tham gia thương, lượng, đàm phán với đối tác về bên thứ ba có liên quan.
Đại diện cho Quý khách làm việc với các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền trong quá trình giải quyết vụ việc.
ThinkSmart xây dựng hồ sơ, soạn thảo đơn, văn bản và gửi đến các cá nhân, tổ chức, cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
ThinkSmart tham gia bảo vệ quyền lợi cho Quý khách trong quá trình tố tụng với tư cách luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hoặc đại diện theo ủy quyền của Quý khách trong vụ việc.

Các gói dịch vụ

Dựa trên nhu cầu của bản thân, Quý khách có thể lựa chọn 1 trong 3 gói dịch vụ như sau:

Gói 1: Luật sư tư vấn:

Tư vấn các quy định của pháp luật cụ thể về nội dung và cách thức giao kết của từng loại hợp đồng để cung cấp cho khách hàng các thông tin pháp lý cần thiết để đảm bảo việc giao kết hợp đồng được thực hiện một cách có lợi cho khách hàng và đảm bảo đúng quy định pháp luật.

Tư vấn tư vấn các quy định pháp luật điều chỉnh trong quá trình thực hiện hợp đồng và các phương án và phương pháp giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng.

Gói 2: Luật sư tư vấn và xây dựng, soạn thảo hồ sơ, văn bản:

Quý khách sẽ nhận được các dịch vụ tư vấn như Gói 1 kèm theo sự tham gia xây dựng, soạn thảo, rà soát, thẩm định về pháp lý đối với các ký hợp đồng, tài sản và đối tượng hợp đồng, kiểm tra và tư vấn pháp lý các văn kiện pháp lý liên quan đến hợp đồng; thực hiện soạn thảo đơn khởi kiện và các giấy tờ liên quan, thu thập, sắp xếp và hoàn thiện hồ sơ khi khách hàng tham gia giải quyết tranh chấp,…

Gói 3: Luật sư tư vấn và đại diện ngoài tố tụng:

Ngoài việc cung cấp các dịch vụ như gói 1 và gói 2 nêu trên, ThinkSmart sẽ cử nhân sự trực tiếp đại diện cho Quý khách tham làm việc với các bên có liên quan theo phương án đã được Quý khách thông qua trừ những công việc bắt buộc phải có sự hiện diện của Quý khách theo luật định, ThinkSmart sẽ cử nhân sự đồng hành cùng Quý khách.

Gói 4: Luật sư tư vấn và đại diện trong tố tụng:

Ngoài việc cung cấp các dịch vụ như gói 1 và gói 2 nêu trên, ThinkSmart sẽ cử Luật sư tham gia bảo vệ hoặc cử nhân sự trực tiếp đại diện cho Quý khách tham làm việc với cơ quan tiến hành tố tụng trong toàn bộ quá trình giải quyết vụ án theo phương án đã được Quý khách thông qua. Trừ những công việc bắt buộc phải có sự hiện diện của Quý khách theo luật định, ThinkSmart sẽ cử nhân sự đồng hành cùng Quý khách.

Cách thức kết nối

Để nhận tư vấn về hợp đồng và giải quyết tranh chấp phát sinh từ hợp đồng, Quý khách có thể dễ dàng kết nối với ThinkSmart thông qua 1 trong 3 cách thức sau đây:

YÊU CẦU LUẬT SƯ TƯ VẤN

Nguyên tắc hoạt động

Trong suốt quá trình cung cấp dịch vụ pháp lý cho Quý khách nói riêng và quá trình hoạt động nghề nghiệp nói chung, ThinkSmart cam kết tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc sau đây:

i. Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật.

ii. Tuân theo Quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư Việt Nam.

iii. Độc lập, trung thực, tôn trọng sự thật khách quan.

iv. Bảo mật thông tin Khách hàng.

v. Sử dụng các biện pháp hợp pháp để bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng.

vi. Chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động nghề nghiệp luật sư.

Lời kết

Trên đây là nội dung tư vấn của Công ty luật ThinkSmart về trình tự thực hiện và giải quyết tranh chấp về các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ. Trân trọng cảm ơn Quý khách đã quan tâm và tin dùng dịch vụ pháp lý của ThinkSmart. Mong rằng ý kiến chia sẻ của Luật sư ThinkSmart sẽ giúp ích cho Quý khách trong việc đưa ra quyết định giải quyết vấn đề nêu trên. Trân trọng./.